از برای نعمت مراتب لانهايه بوده و خواهد بود در کتاب پروردگار تو و پروردگار عالميان . اوّل نعمتی که بهيکل انسانی عنايت شد خرد بوده و هست و مقصود از او عرفان حقّ جلّ جلاله بوده . اوست مدرک و اوست هادی و اوست مبيّن و در رتبه ثانيه بصر است چه که آگاهی عقل از گواهی بصر بوده و خواهد بود و همچنين سمع و فؤاد و ساير نعمت‌ها که در هيکل انسانی ظاهر و مشهود است . تعالی تعالی قادری که اين قوا را در شخص انسانی خلق فرمود و ظاهر ساخت . در هر کدام آثار عظمت و قدرت و قوّت و احاطهء حقّ جلّ جلاله ظاهر و مشهود است . در قوّه لامسه تفکّر نما که جميع بدن را احاطه نموده مقرّ سمع و بصر واحد و مقرّ او تمام بدن ، جلّت عظمته و کبر سلطانه . اين در مقام انسان ذکر شد و لکن نعمت کلّيّه حقيقيّه الهيّه نفس ظهور است که جميع نعمتهای ظاهره و باطنه طائف حول اوست . ٧٤